Vebali Boyunlara

“Vebali boynuna”

Halk arasında çokça kullanılan bu söz, edilen bir kötülüğün, alınmayan bir sorumluluğun acısının bizden olmasa bile çocuklarımızdan, onlardan değilse de torunlarımızdan çıkacağına inanılan bir yola çeker müridlerini. Küçük bir eylem dahi bu uyarıyla karşılaşıldığında kelebek etkisine dönüşeceği korkusu uyandırır failinde. Yürüdüğüm yol üzerine ağzımdan çıkarıp attığım ciklet minik bir kuşun felaketi olabilir mi? Bugün ağzımdan çıkan gelişigüzel o söz, yarın olduğunda bir çocuğu katil yapabilir mi? Söylemediğimde eksilmediğim bir söz veya gerçekleştirmediğimde azalmayacağım bir hareket nedeniyle böyle faciaların ortaya çıktığını bilsem üstesinden gelebilir miyim, vebalini alabilir miyim boynuma? İnsanı derin bir sorguya iten, hayat felsefesi olarak kabul görülebilecek düzeydeki bu sözü memleketin dört bir yanına assak vebal almaktan korkan birileri yürüdüğü yolu sorgulama şansı bulur mu? Masum kimseleri mazlum sıfatına itmekten hicap duyan şahsiyetli birileri artık ses çıkarma gücüne erişebilir mi? Kalplerin karanlığını aydınlık kılacak huzmeyi doğurmaya kâdir bir sabah olabilir mi bu söz?

Annenin evlatlarından, şoförün taşıdığı candan, manavın yedirdiği sebzeden, avukatın müvekkilinden, öğretmenin öğrencilerinden mes’ul olduğunun bilinciyle hareket edilmesi daha kaç asır sürecektir? İnsanlık namına konuşmayı ve insaniyet namına davranmayı aşağı yukarı kaç yüz yıl sonra öğrenmiş olacağız?

Konu insanın yüce gönlüne geldiğinde de aynı kaide geçerli oluyor. Kutsal bulduğumuz bir yüreği incittiğimizde, telafi edebilecek ne varsa gerçekleştirebileceğimizi düşünür, bir dahaki seferin olmamasını ümit ederiz görünürde. Fakat başka burukluklar yaşatacağımıza emin vaziyette bir dahaki sefer için feda edebilecek daha başka şeyler arar dururuz. Güya vebali alınan bir incinmişliği, sözde fedakârlıklarla örtmeye çalışmak tüm zamanların en adi sonu olmaktan kurtulmak için uğraşırken, bizler boynumuza düşeni vebal bilmeye ne zaman başlayacağız?