Her Beşerde Biraz

Varlık,  dört unsurdan (anâsır-ı erbaa) meydana gelmiştir derler; su, toprak,hava ve ateş. Tabi şâir onlara sonradan kendini de eklemiştir, bilenler bilir. Nasıl ki, bir eseri değerlendirirken vücûda geldiği esaslardan bağımsız düşünemiyorsak yaratıcının en güzel eseri olan insanı da bu unsurlardan bağımsız düşünmek pek kâbil olmasa gerek. Tasavvufî düşünce ve klasik felsefede bu unsurlar üzerinde çokça durulmuş ve farklı anlayışlar ortaya atılmıştır. Her ne kadar üzerine çok söz söylenmiş olsa da ben yine kendimce sorular sormaktan geri duramıyorum.

Mesela su nasıl şifâ oldu dîvâneye?

Bir gün tüm sesler kesilir, o vakit bir nağme duyarsın. O nağme seni içine çeker, ruhunu dinginleştirir ve dayanamaz, gözlerini kaparsın. Birden hisli bir damlanın seni sardığını hissedersin. İşte o âhenkli ses… İşte gönlüne huzur veren o esaslı ses ”su” sesinden başka bir şey değildir. Edirne Şifâhânelerini duymuşsunuzdur. Hastaların nasıl tedavi edildiğini, suyun dîvânelere nasıl çâre olup şifâ verdiğini işitmişsinizdir. Sadece bu bile bize suyun sûretteki anlamlarından çok daha farklı ve derin anlamlara sahip olduğunu göstermez mi?

Mesela inançlarımızda, geleneklerimizde varlık bulmuştur. Aşkın ve çilenin şairi Fuzulî’nin kasidesinde redif, Dede Korkut Hikâyelerinde ”Hasan ile Hüseyin’in hasreti”, Nasrettin Hoca Fıkralarında rahmet, gidenin ardından dökülen hasret, taşlaşmamış kalpte yaş, susamışların dilinde dua olmuştur su…

Mesela ”su gibi aziz ol” derler. Zîra su mukaddestir. Kurumuş toprağa can verip çiçek açtıran bin bir çeşit tohum çatlatıp bereket fısıldayandır. O hâlde insanın kurumuş, solmuş  hissettiği anda bahçesine can veren; dermanım kalmadı, tükendim dediği yerde dallarına yürüyüp içini yeşerten ve tıpkı suyun istikrarı ile taşı aşındırması gibi zorlukları yenebilecek sebâtı sağlayan güç, suyun tezahürü olabilir mi?

Peki ya âşk? Bu hudâyinâbit duygu… Elimizde olmadan içimizde yeşeren ve insan iradesinin söz hakkı bulamadığı bu duygunun kökleri, yoğrulduğumuz suyun sirayeti tarafından beslenmiş olabilir mi?