Çınaraltında Bir Çınar: Hüseyin Avni Dede

“mustafa ağbi hacı baba

sen ben

bilirim bir ölüm

suskunluğudur yalnızlığımız

yalnızlığımız beyazıt

çınaraltı biraz

biraz sahaflar çarşısı

bakırcılar çarşısı biraz”

Kıymetli okur, okumakta olduğun bu satırları, kırk yıldır tezgâh açtığı Beyazıt’taki Çınaraltı’dan sekiz aydır sürgün olan Hüseyin Avni Dede için yazıyorum. Hüseyin Avni Dede, yolu İstanbul Üniversitesinden geçen öğrencilerin birçoğunun hayatına dokunmuştur. Kimisi onun jilete hasret sararmış saç ve sakalından korkup yolunu değiştirmiş, kimisi de babacan tavırları ve dervişâne duruşuna hayranlık duyup onunla tanışmış, çayını içmiş, kitabını almıştır. Velhâsıl, Çınaraltı’nın bu münzevi sâkini oradaki insanların hayatlarına bir şekilde sirâyet etmiştir. Hüseyin Avni Dede elinde çayı, dudağında sigarası ile yıllardır beklediği Çınaraltı’da Beyazıt’ın simgesi, mekânın hafızası olmuştur. Hüseyin Avni Dede şâir bir babanın oğlu olarak 1954 yılında İstanbul’da dünyaya gözlerini açar. İlk ve ortaokulu İstanbul’da tamamlayan şâir, liseyi yarıda bırakır. Gençliğinde amatör olarak basketbol oynar ve sinema filmlerinde rol alır.

Hüseyin Avni Dede’yi şiirle tanıştıran babası, oğul dedenin ilk kitabı olan “Şairler Üzülmesin (1973)”i kaldırımlarda satarak oğluna destek olmuş, dostları ile yaptığı sohbetlerde, “Şâirden şâir doğar” diyerek oğlunun şâirliğinden gurur duymuştur. Hüseyin Avni Dede ise bir şiirinde “burçin belki unuttu, belki hatırlar beni / onun babası zengindi, benim babam şâir” dizeleri ile şâir olan babasını anmıştır. Dede için şiir ekmek kadar mübarek, su kadar aziz bir nimettir:

“onlar gülsün istanbul’da

şiiri ekmek yaptım karnı acıkan buyursun”

ve

“açlık kurşun gibi omzuma girdi

şiir ekmek oldu yedim su oldu içtim”

mısraları ile şiire karşı duyduğu hissi açıkça ifade etmiştir.

İlk kitabı “Şairler Üzülmesin (1973)”den sonra sırasıyla “Acıya Kurşun Geçmez (1974), Ben Ölmeden Önce (1977), Yağma Yok (1978), Tek Şekerli Çınaraltı (1983), Keman Çalan Ölüler (1985) ve Bizans Tabut Çivileri (1988)” isimli kitaplarını kaleme aldı. Şiirlerinde lirik bir üslup takındı. Hasan İzzettin Dinamo, Hüseyin Avni Dede için, “Hüseyin Avni Dede’de lirik bir söyleyiş var. İmgelem çok az iş görüyor. Yaşamın zorluğu, imgeleme yapacak iş bırakmıyor, fırtınanın yerden kaldırdığı taşlar, ağaçlardan kırdığı dallar gibi şâirin yüzüne çarpıyor. Gözlemler, mermiler gibi atılıyor, lirizm alabildiğine yaşamla el ele dipdiri. Şâir, daha çok gözlemlerini şiir diline geçirip sağanak gibi daha sık, daha güçlü taneler olarak dizeliyor.” demiştir. Keza Ceyhun Atuf Kansu da Dede için, “Hüseyin Avni Dede, yığılmış karanlığın önünde, aydınlığın en eski türküsünü söylüyor; dirence ve yüreğe kalmıştır işimiz.” cümlesini söylemektedir.

Hüseyin Avni Dede’yi bir işportacı gibi görüp mesken tuttuğu Çınaraltı’dan sürgün edilmesi hepimizi derinden üzdü. Yıllardır altında beklediği çınar ile köklerini birleştirmiş olan bu güzel insanın tekrardan ait olduğu yere dönebilmesi umudunu taşıyarak sevgi alıp sevgi satan sokak şairinin bir şiiri ile yazıma son veriyorum:

Giyotinsiz Karanfillere Ağıt

“kendimden biliyorum

sizi de ağlatırlar bir gün

nasibi acılardan alırsınız

sizi de öksüz bırakırlar bu kentte

bu kentte boynu bükük kalırsınız

kendimden biliyorum

hangi çiçeğe uzansanız

karanfil takılır elinize

güneşi eksik olmayan bir yürekle

ölü sokaklardan geçersiniz

dar ve uzun

ister istemez yalnızlık girer kolunuza

acıları bir kenara itmek isterseniz

kendimden biliyorum

zamanı kurşun gibi eritmek istersiniz

kendimden biliyorum

siz de alışırsınız zamanla

alıştım karlı gecelerin yağlı karanlığına

sattım kırmızı kazağımı ve akik yüzüğümü

kırmızı kazağa ellibeş lira verdiler

akik yüzüğe yüzotuzbeş

cebimdeki yirmi lirayla ikiyüzon etti

alıştım yağlı karanlığına karlı gecelerin

giyotinsiz karanfillere ağıt tuttum

önce aklımdaydı suyu ekmeği umudu

sonra unuttum”